مساجد تاریخی اردکان

اردکان یکی از بخش های بزرگ استان یزد است که مرکزش اردکان نام دارد و بر سر جاده اصفهان به یزد در شصت و دو کیلومتری یزد واقع شده است و به صورت شهر کوچکی درآمده و مساجد تاریخی اردکان و ساختمان های زیبای کاهگلی در آن به چشم می خورند

مساجد تاریخی اردکان

میان اهل محل شایع است که آبادی قدیم اردکان در محلی به نام "زردگ" قرار داشته است که امروزه خراب است و آثار ویرانه ی آن دیده می شود. همچنین می گویند که بهاء الدین آباد واقع در شمال اردکان وقف نامه ای داشته است که آبادی آن جا را مربوط به هفتصد سال قبل و حد جنوبی آن را میبد معین می کرده است ! در اردکان خانقاهی توسط مشایخ دادائی یزد با موقوفات بسیار بر پا شده بود است که در عصر صفوی ظاهرا صورت آبادانی نداشته است. در "جامع الخیرات" ذیل آثاری که سید رکن الدین حسینی یزدی بر خانقاه عقدا وقف کرده بود اردکان از "قرای" میبد شمرده شده است. در گذشته یعنی تا عصر صفوی ارکان قریه ای از ولایت میبد بوده ولی امروزه میبد یکی از بخش های اردکان است

 

مسجد جامع اردکان

یکی از زیباترین مساجد تاریخی اردکان ، مسجد جامع شهر کنار بازار و در محله قدیمی واقع و از قرن دهم به یادگار مانده. یکی از زیلوهای وقفی قدیمی آن مورخ 1038 هجری قمری است. مسجد خصوصیتی از حیث کاشی کاری و گچ بری و تزیینات ندارد. درِ بزرگ ورودی آن چوب کاری است با قطعاتی به شکل مخمس و اخیرا روی آن را با رنگ پوشانیده اند. بر روی دماغه سمت چپ در هشت قطعه فلز به شکل مربع کوبیده بوده است که فعلا چهار قطعه در قسمت فوقانی باقی است بر این قطعات فلزی (الله- محمد) به خط کوفی کنده کاری شده است و از منحصر به فردترین جاذبه های گردشگری اردکان یزد به شمار می رود.

 

مسجد زیرده

مسجدی کوچک اما از بی نظیرترین مساجد تاریخی اردکان است که ظاهرا در اوایل قرن دهم در زیرده بنا شده و قدیمی ترین مسجد اردکان و از دیدنی های اردکان است و آن را مسجد سفلی هم گفته اند. بر در ورودی قسمت تابستان آن دری ساده است ، این عبارت به خط نسخ کنده شده است. سمت راست: "وقف کرد این در را قربه الی الله قاسم حاجی جلال" سمت چپ: "این در را بر مسجد زیر قریه اردکان سنه 0989" در بالای محراب ایوان تابستانی قطعه سنگ 10*30 سانتی متر با عبارت مذکور در ذیل نصب است. وقف صحیح نمود توفیق آثار حسین ولد صفی اردکانی تمامی یک در باغ شوراب من حوالی قصبه اردکان مزبوره که به موجب وقف نامه چه علی حذه که هر سال سه هزار دینار از وجه اجاره باغ مزبور به مصرف وصالی قرآن مجید مسجد سفلی برسانند. محراب کاشی کاری بوده است و قسمتی از قطعات کاشی آن را خارج ساخته در دیوار سمت چپ محراب چسبانیده اند قطعات باقی مانده چهار کاشی مربع و یک قطعه مثلث (جمعا در محیطی به طول و عرض 90*30 سانتی متر) است. با این عبارت (پس از دوازده امام) سنه 1017 در تاریق (کذا) کاتبه قاسم ، محمد اسمعیل ، وقف کرد استاد مهدی بن استاد محب فقاع (بدون نقطه) این تاریق (کذا) را در مسجد زیر قریه اردکان کاتبه قاسم".

مسجد کچیب

آثار مسجدی است که از کشتخوان کچیب در یک کیلومتری اردکان که فعلا چهار دیوار حیاط و مختصری از بنای مسجد آن دیده می شود و با وجود ویرانگی بیش از سیصد سال قدمت ندارد و از مساجد تاریخی اردکان است. میان اهل محل روایت است که از این مسجد به وسیله نقبی به میبد و نقبی به زردگ راه بوده است و از جاذبه های گردشگری اردکان یزد است. قریه ایست در حوالی اردکان و در آن قریه مسجدی ساخته اند و یکی از مسلمین در شهر سنه احدی عشر و سبعمائه دو عدد زیلو در کمال رنگین و نفاست در آن جا گسترده و تا غایت که پنج عام از سنه ثمانین و الف هجری گذشته در غایت پاکیزگی است و مومنین در بالای آن به آداب فرایض یومیه قیام می نمایند.

 

لوحه کاشی حمام محله چرخاب

بر سر در ورودی حمام محله چرخاب یکی از مساجد تاریخی اردکان یک قطعه کاشی به اندازه 35*60 سانتی متر به رنگ آبی ، لاجوردی و سیاه نصب است و در آن نقش دو طاووس که رو به روی یکدیگر ایستاده اند و چهار سر و در دو طرف آن ها و دو بلبل بر بالای سروها دیده می شوند و در حاشیه این نقش ، دوازده امام به خط نسخ با رقم کاشی پز کتابت شده است. این چنین: "عمل العبد الضعیف المحتاج الی رحمه الله الملک الغنی حیدر بن حسین اردکانی (دو کلمه خوانده نشده) تحریرا فی شهر محرم الحرام سنه تسع و خمسین و تسعمائه" (سال 959 هجری قمری).

حسینه بازار نو

این حسینیه با جلال خاص در کنار خیابان فرح اردکان واقع است و از برترین دیدنی های اردکان است. با ایجاد خیابان قسمتی از بدنه حسینیه شمال آن بریده شده. بدنه جنوبی حسینیه غرفه هایی در سه طبقه دارد و مختصر کاشی کاری شده است. در وسط حسینیه کلک آجری زیبایی دیده می شود

زردگ

زردگ محلی است متروک در حاشیه اردکان به فاصله تقریبی 10 کیلومتر که مقادیری آثار ابنیه خرابه مربوط به آبادی قدیم در آن باقی است اما هنوز از دلنشین ترین دیدنی های اردکان است.

منظریه

حیاط و بنایی است به شکل مثمن در جنوب حسینیه علی بیک که متناوبا چهار ضلعش دو متر و نیم و چهار ضلع دیگر یک مترست و در کنار آن در محلی که نظر کرده دانسته اند اطاقی در دو طبقه بنا شده است که بنابر کتیبه ی کاشی آن ساخته سال 1317 قمری است. کتیبه از هشت قطعه کاشی مربع در متن و هشت قطعه کاشی مستطیل در حاشیه و نیم دایره ای با نقش گنبد و گلدسته در بالا ترکیب و اشعار زیر بر آن نقش شده است:
شد بر افلاک زین مکان نوری                               کرد حاصل از آن شفا کوری
آن مبرا زوصمه (کذا) چه و چون                         منظر آرای چهره گردون
آن منزه ز زاده و همسر                                        روشنی... اینجا (؟) عیان یکسر 
عافیت یافت چند کس ز مرض                           منکرش نیست غیر اهل غرض 
در محرم....                                                         سنه یکهزار و سیصد ونه 
عشر دویم اواسطش بودی                                  کین....     باب بنمودی
صاحب این خشت میرزا علیرضای میر محمد شمس الدین به سعی این حقیر استاد احمد حسین میرزا تمام شد در کارخانه ی خیرالحاج حاج علی محمد کاشی پز نایینی سنه 1317." این محل مورد احترام بسیارست و مردم برای آن جا نذورات می فرستند و در آن روضه خوانی برقرار می کنند. پس از بازدید آبان 1345 اکنون که این سطور به فاصله ی دو سال چاپ می شود آن بنا را خراب کرده اند و اثری از آن برجا نیست.

 

 

 

حوض عباس

 بنای حوض عباس را جدیدا ساخته اند و اثری از آثار قدیم آن مشهود نیست. محلی نظر کرده است و از دیدنی های اردکان به شمار می آید.

میل ترک آباد

به فاصله دو کیلومتر از ترک آباد (آبادی متعلق به اردکان که در نزدیک به شهر در راه اصفهان قرار دارد) و نیم کیلومتر در شمال شاهراه میلی آجری به ارتفاع سه متر دیده می شود که وسیله راهنمایی مسافران در قدیم بوده و نشانی قدیم جاده در پنجاه سال قبل است. محیط قاعده این میل 10/3 سانتی متر اندازه گیری شده میل را از آجر و گچ بنا کرده اند و دارای کتیبه یک پارچه آجری است که این عبارت را در آن نقرو پخته کرده اند "عمل حسین چاووش محمود آبادی 1331".

 


ارسال کننده :
تعداد بازدید : 1913 مرتبه
تاریخ انتشار: 1396/09/22
منبع : همگردی




  نظرات
بنری ثبت نشده است!